Podczas nauki języków obcych, szczególnie angielskiego i niemieckiego, spotykamy się ze specjalną skalą zaawansowania. Rada Europy wyróżnia aż sześć różnych poziomów, ściśle związanych z umiejętnościami ucznia. Najbardziej popularnym jest tzw. średniozaawansowany, opisywany kodem „B2” (upper intermediate). Wyjaśniamy, jakie umiejętności trzeba zdobyć i jaki egzamin zdać, by móc w ten sposób określać swoją znajomość języka obcego!
Krok po kroku
Europejski System Opisu Kształcenia Językowego (CEFR) jest międzynarodowym standardem służącym do opisu umiejętności językowych, w zakresie czytania, pisania, słuchania i mówienia. Ma formę oznaczeń, które stanowią skróty określające poziom zaawansowania.
Pierwszym z nich, w praktyce nieoficjalnym, jest A0. W ten sposób można określić osobę początkującą, która dopiero po raz pierwszy ma styczność z językiem. Nie zna jeszcze zasad gramatyki ani potrzebnych słów i zwrotów, przez co nie jest komunikatywna.
Każdy, kto dopiero rozpoczyna swoją przygodę z nauką języków obcych, startuje z poziomu A1 (beginner, starter). Zazwyczaj są to osoby, które znają dany język dość pobieżnie i potrafią używać niektórych sformułowań. Użytkownik na tym poziomie posiadł następujące umiejętności:
- jest w stanie bez problemu przedstawić siebie oraz inną osobę;
- rozumie i potrafi stosować potoczne wyrażenia;
- konstruuje proste wypowiedzi na codzienne tematy;
- potrafi formułować pytania dotyczące życia prywatnego, np: miejsca zamieszkania, pracy, zainteresowań (oraz potrafi na takie pytania odpowiadać);
- jest w stanie poprowadzić prostą rozmowę, jeśli rozmówca mówi powoli, zrozumiale, stosuje proste konstrukcje gramatyczne i słownictwo oraz chętnie pomaga (np. wyjaśnia nieznane słowa);
- zna około 1200 słów.
Podobnie jest na poziomie A2 (elementary, pre-intermediate). Kojarzy się on z pierwszymi lekcjami w szkole podstawowej, gdy każdy uczeń musi się przedstawić, poznaje liczby, miesiące, pory roku itp. Pod koniec tego etapu rozumie proste komunikaty w języku obcym, a także umie opisać przestrzeń, w której żyje, uczy się, czy mieszka. Osoba na poziomie A2:
- potrafi w prosty sposób opisać swoje pochodzenie oraz zagadnienia związane z życiem codziennym;
- rozumie sens prostych wypowiedzi pisemnych i ustnych,
- wykorzystuje proste wyrażenia w zakresie tematów związanych z życiem codziennym (np. rodziną i przyjaciółmi, zainteresowaniami, zakupami, pracą, otoczeniem i pogodą);
- porozumiewa się w prosty sposób w codziennych sytuacjach (przekazuje informacje i prowadzi nieskomplikowaną wymianę zdań na dany temat);
- zna około 1500 słów.
Dzięki dalszej nauce można wejść na tzw. poziom średniozaawansowany. Dzieli się go na B1 i B2. Pierwszy (intermediate) z reguły jest zbliżony do tego, jak posługuje się językiem starszy uczeń (późniejsze klasy szkoły podstawowej i pierwsze liceum). Osoba na tym poziomie:
- potrafi tworzyć proste wypowiedzi ustne lub pisemne na znane, codzienne tematy (albo związane z jej zainteresowaniami);
- rozumie i potrafi opisać przesłanie prostych tekstów, dotyczących np. pracy, edukacji czy hobby;
- radzi sobie w większości sytuacji, w których trzeba porozumiewać się w obcym języku – w kraju i za granicą, np. na wakacjach;
- spójnie i poprawnie opisuje m.in. doświadczenia, wydarzenia, poglądy, przedstawiając swoje opinie, plany, obserwacje itp.;
- zna około 2500 słów.
Krok dalej znajduje się poziom B2 (upper intermediate). Bardzo często uzyskują go uczniowie i studenci po zakończeniu nauki – potwierdzeniem jest pozytywna ocena z egzaminu końcowego, ale jest to nieoficjalny dokument.
Ostatnim już, najbardziej zaawansowanym etapem jest C (advanced, również podzielony na C1 i C2). Odnosi się on do osób, które biegle posługują się danym językiem i nie mają żadnego problemu z komunikacją, zarówno w kontaktach towarzyskich jak i szkolnych, czy biznesowych.
Wystarczająco dobrze, czyli jak?
Poziom B2 określa osoby znające dany język w sposób średniozaawansowany. Co to właściwie oznacza? Według CEFR, każdy kto go osiągnął potrafi między innymi rozmawiać z rodzimymi użytkownikami danego języka w sposób zrozumiały i płynny, a także pisać listy czy raporty. Nie będzie miał też problemu z pracą i nauką za granicą.
Umiejętności na poziomie B2
Osoba posługująca się językiem na poziomie B2:
- rozumie złożone wypowiedzi na najróżniejsze tematy konkretne (a także abstrakcyjne) oraz jest w stanie prowadzić merytoryczne dyskusje z zakresu swojej specjalności;
- jest w pełni komunikatywna – potrafi porozumiewać się na tyle płynnie i spontanicznie, że może swobodnie prowadzić rozmowę z native speakerem (rodzimym użytkownikiem danego języka), bez wysiłku żadnej ze stron;
- potrafi stworzyć szczegółowy tekst oraz sformułować ustną wypowiedź, w przejrzysty sposób wyjaśniając swój punkt widzenia na dany temat, rozważając wady i zalety różnych możliwości itp.;
- zna około 3000-4000 słów.
Warto wiedzieć, że znajomość języka obcego na tym poziomie ma ogromne znaczenie w sferze zawodowej. Coraz więcej firm wymaga od swoich pracowników płynnego posługiwania się np. angielskim. Na rozmowach kwalifikacyjnych umiejętność ta jest dokładnie sprawdzania. Bardzo często rekruter nagle, bez ostrzeżenia, przechodzi na inny język. Kandydat musi się wtedy sprawnie dostosować, by udowodnić, że dobrze poradzi sobie w różnych sytuacjach. Dla wielu jest to bardzo stresująca chwila, jednak odpowiednie przygotowanie pozwoli uniknąć niepotrzebnych nerwów.
Do czego przydaje się certyfikat B2?
Chociaż uznaje się, że zdana matura rozszerzona z języka angielskiego oraz ukończone fakultety na studiach to dowód na znajomość języka angielskiego, niemieckiego czy innego na poziomie B2, raczej nie jest to wystarczające potwierdzenie. Potrzebny jest specjalny dokument, czyli certyfikat. Można uzyskać go zdając jeden ze specjalnych egzaminów, które przedstawiamy w poniższej tabeli:
Egzamin B2 | Z jakich części się składa? | Cel |
Cambridge B2 First | · Reading and Use of English: 7 części
· Writing: 2 części · Listening: 4 części · Speaking: 4 części |
Dobra znajomość angielskiego ogólnego, umożliwiająca radzenia sobie w różnych codziennych sytuacjach.
Egzamin jest uznawany przez wyższe uczelnie, organy rządowe i organizacje handlowe. |
Cambridge First for Schools | · Reading and Use of English: 7 części
· Writing: 2 części · Listening: 4 części · Speaking: 4 części |
Dobra znajomość angielskiego ogólnego, dostosowanego do umiejętności osób w wieku szkolnym (tematy stosowne do wieku itp.). |
IELTS (poziom 5-6) | · Reading: 3 zadania
· Writing: 2 zadania · Speaking: 3 zadania · Listening: 4 zadania |
Dobra znajomość angielskiego na poziomie Academic/ General, umożliwiająca radzenie sobie z nauką na poziomie akademickim.
Egzamin uznawany przez uczelnie wyższe, wymagany do pracy za granicą w wielu krajach anglojęzycznych. |
Aptis | Rodzaje testu Aptis:
· Aptis General (16+) · Aptis for Teachers · Aptis for Teens (13-18 yrs) Elementy egzaminu: · Grammar + Vocabulary: 50 pytań · Reading: 4 części · Writing: 4 części · Speaking: 4 zadania · Listening: 28 zadań |
Dobra znajomość angielskiego ogólnego, umożliwiająca radzenie sobie w różnych codziennych sytuacjach.
Egzamin uznawany przez instytucje edukacyjne, organizacje handlowe, ministerstwa edukacji itp. |
Cambridge BEC Vantage | · Reading: 6 części
· Writing: 2 części · Speaking: 3 części · Listening: 3 części |
Dobra znajomość angielskiego biznesowego, umożliwiająca radzenie sobie w różnych sytuacjach zawodowych.
Egzamin uznawany przez instytucje edukacyjne, wiodące spółki i organy rządowe, często wymagany do pracy. |
Certyfikat B2 to niezwykle przydatny dokument. Sam proces jego uzyskania pomaga po prostu zyskać umiejętności językowe, ale sam w sobie daje wiele możliwości. Dzięki niemu można np.:
- w połączeniu z wykształceniem pedagogicznym prowadzić zajęcia językowe w przedszkolach i klasach 1-3 w polskich szkołach podstawowych;
- uzyskać zaliczenie obowiązkowych lektoratów z języka na studiach w Polsce;
- dostać się na studia zagraniczne (często dokument jest wymagany),
- wyjechać na wymianę studencką (często dokument jest wymagany),
- zostać przyjętym na staż lub praktyki odbywające się zagranicą (często dokument jest wymagany),
- zdobyć zatrudnienie jako przewodnik wycieczek oraz każdą inną pracę, w której konieczna jest znajomość języka obcego na poziomie średniozaawansowanym (i trzeba ją potwierdzić dokumentem),
- pozytywnie wyróżnić się w procesie rekrutacji, nawet w przypadku stanowisk, na których znajomość języka obcego nie jest wymagana albo nie musi być potwierdzana dokumentem.
Dlaczego warto zdobyć certyfikat B2?
Proces zdobycia certyfikatu potwierdzającego znajomość języka na poziomie B2 nie jest trudny, ale trzeba na niego poświęcić sporo czasu i trochę wysiłku. Na wybrany egzamin można zapisać się w większości dużych polskich miast, a sesje odbywają się dość często (praktycznie co miesiąc). Udział jest płatny, ale warto potraktować taki wydatek jako opłacalną inwestycję – wiele certyfikatów nie ma terminu ważności, a do tego są respektowane na całym świecie.
Wizja zdobycia dokumentu to doskonała zachęta do nauki. Wielu osobom trudno jest regularnie poszerzać swoją wiedzę i rozwijać umiejętności, gdy nie mają konkretnego celu. Kiedy wybierze się termin egzaminu i się za niego zapłaci, na pewno zyska się motywację do działania. Do tego taki proces może stać się jedynie pierwszym etapem przygody z językiem – z czasem warto pójść krok dalej i postarać się zdobyć np. certyfikat CAE (Certificate in Advanced English, czyli C1 Advanced). Zaawansowana znajomość języka obcego przydaje się nie tylko w szkole czy pracy, ale też w życiu codziennym. Dzięki tej umiejętności można poznawać nowych ludzi i kultury, a także zyskuje się szerszy dostęp do szeregu nietłumaczonych dzieł, m.in. filmów czy książek.
Jak się uczyć?
W związku z tym, że poziom B2 jest ściśle związany z prawidłową komunikacją oraz rozumieniem słowa czytanego i słuchanego, to właśnie na tym powinniśmy się skupić podczas nauki. Najlepszą metodą mogą być zajęcia z native speakerem, który prowadzi lekcje w swoim ojczystym języku. Dzięki temu bez problemu zaczniemy sobie radzić w różnego rodzaju sytuacjach komunikacyjnych, a także płynnie opisywać swoje doświadczenia czy marzenia. Tego typu forma nauki oswoi nas również z językiem i sprawi, że w przyszłości nie będziemy stresować się jego użytkowaniem.
Przede wszystkim warto zacząć od zgromadzenia potrzebnych materiałów. Podstawą są podręczniki, ale te szybko mogą znużyć. Warto więc zadbać o urozmaicenie, w postaci np. fiszek, aplikacji na smartfona, nagrań wideo z tematycznych kanałów na YouTube, gier (video i tradycyjnych, do zabawy z bliskimi). Wspaniałymi, chociaż mniej oczywistymi pomocami naukowymi są też książki, czasopisma, seriale, filmy, podcasty oraz programy telewizyjne i radiowe (chociażby wiadomości). W nauce bardzo ważny jest kontakt z tzw. żywym językiem. Pomaga zapamiętać prawidłowy zapis/wymowę słów, sprzyja przyswajaniu przydatnych zwrotów oraz pozwala trenować umiejętność rozumienia treści czytanych/słuchanych.
Bardzo ważne jest też odpowiednie podejście do nauki angielskiego czy innego języka. W szkołach zwykle najwięcej czasu poświęca się zapamiętywaniu zasad gramatycznych i słówek. Oczywiście, jest to bardzo ważne, ale nie można skupiać się na samej teorii. Najistotniejsza jest praktyka. Dla przykładu, kiedy poznaje się jakieś słówko czy zwrot, warto zobaczyć, jak wykorzystuje się je w zdaniu. Najlepiej zastosować przy okazji jakieś ciekawe czy zabawne skojarzenie, by mieć pewność, że się je zapamięta.
Wielu osobom duże problemy sprawia doskonalenie gramatyki. Na poziomie B2 trzeba wykorzystywać już bardziej zaawansowane konstrukcje, np. tryb bierny. Najlepsze efekty dają po prostu regularne ćwiczenia. Każdego dnia warto przynajmniej po 15 minut rozwiązywać zadania gramatyczne. Przy okazji dobrze jest też raz na jakiś czas napisać wypracowanie, w którym będzie się „w praktyce” wykorzystywać różnorodne formy i zwroty.
Nie można oczywiście zapomnieć także o części ustnej, która przez wielu jest uznawana za najtrudniejszy etap egzaminu. Jeśli chce się dobrze wypaść, trzeba nie tylko posiadać solidne podstawy, ale przede wszystkim powinno się przełamać strach przed mówieniem. Nie wystarczy postarzanie słów na głos za lektorem, ponieważ osoba na poziomie B2 musi brać czynny udział w rozmowie, czy wręcz dyskusji. Jak nauczyć się bez stresu, swobodnie komunikować się z innymi? W tym pomocne będą np. grupy dyskusyjne, w których można porozumieć się z native speakerami oraz specjalne kursy językowe nastawione na rozwój tej umiejętności. Do tego dobrze jest poszerzać zakres tematów, na który można się wypowiedzieć. Warto np. być na bieżąco z ostatnimi wydarzeniami na świecie.
Znajomość języków obcych otwiera przed nami wiele możliwości. Oczywiście język angielski należy do tych najbardziej popularnych i najczęściej używanych. Posługując się w nim w stopniu komunikatywnym, nie powinniśmy mieć problemów podczas wakacyjnych podróży, ale też przy okazji pracy w zagranicznej firmie. Nawet jeśli początkowo nie będziemy czuli się do końca pewnie, po jakimś czasie nabierzemy wprawy i rozmowy w obcym języku będą sprawiały nam prawdziwą przyjemność.