Postać Jamesa Bonda w popkulturze

Książki i filmy szpiegowskie zawsze cieszyły się dużą popularnością. Szczególnie jeden agent przyczynił się do rozpropagowania tego gatunku. W tym roku minęło 70 lat od wydania pierwszej książki ze słynnej serii autorstwa brytyjskiego pisarza Iana Fleminga, która jest adaptowana po dziś dzień. Omówimy postać Jamesa Bonda – przybliżymy historię jego powstania, a także krótko analizujemy wpływ 007 na popkulturę!

Twórca postaci Jamesa Bonda – Ian Fleming

James Bond (kryptonim 007) jest postacią fikcyjną, stworzoną przez brytyjskiego pisarza Iana Fleminga. Jako szpieg brytyjskiego Secret Intelligence Service (MI6) na łamach wielu powieści i opowiadań tropi przestępców oraz walczy z licznymi antagonistami. Po śmierci pierwotnego autora jego dalsze przygody opisywali: Kingsley Amis, John Gardner, Raymond Benson, Sebastian Faulks, Jeffery Deaver, William Boyd i Anthony Horowitz.

Ian Lancaster Fleming (ur. 28 maja 1908 w Londynie, zm. 12 sierpnia 1964 w Canterbury) był angielskim pisarzem, który zdobył rozpoznawalność dzięki serii powieści szpiegowskich z Jamesem Bondem w roli głównej. Pisał również opowieści dla dzieci z serii Chitty Chitty Bang: The Magical Car. Urodził się w zamożnej dzielnicy jako syn Valentine’a Fleminga i Evelyn St. Croix Fleming. Jego starszy brat, Peter, był poczytnym autorem książek podróżniczych. Ian kształcił się w elitarnych szkołach, a później w akademii wojskowej. Studiował w Austrii oraz Niemczech. Wtedy też rozpoczął współpracę z brytyjskim wywiadem – dzięki temu jego powieści były tak realistyczne. Po ukończeniu studiów został dziennikarzem w Agencji Reutera, a później znalazł zatrudnienie jako broker giełdowy w firmie Rowe and Pitman w Londynie.

Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej Fleming został powołany na adiutanta generała Johna Godfreya. Krążą plotki, że brał udział w planowaniu operacji wojskowej prowadzącej do pozyskania enigmy, a także organizowaniu ucieczki Rudolfa Hessa z Niemiec, ale nie ma żadnych dowodów na ich potwierdzenie.

Pisarz stworzył postać Jamesa Bonda w lutym 1952 roku, podczas wakacji na Jamajce. Nazwisko agenta zapożyczył od amerykańskiego ornitologa. Podczas lektury książki Birds of the West Indies (Ptaki Indii Zachodnich) zachwycił się jego brzmieniem, ponieważ, jak pisał w listach do swojej żony, było „krótkie, nieromantyczne, anglosaskie i do tego bardzo męskie”. Po napisaniu pierwszej powieści (Casino Royale), przekazał rękopis swemu przyjacielowi, Williamowi Plomerowi, któremu tekst bardzo mu się spodobał. Przesłał go znanemu wydawcy – Jonathanowi Cape’owi. Książka została wydana w 1953 roku.

Autor łącznie stworzył dwanaście powieści i dziewięć opowiadań o słynnym agencie 007. Ich sprzedaż przynosiła mu tak duże dochody, że mógł przejść na emeryturę już pod koniec lat 50. Zamieszkał w willi na Jamajce. Zmarł na zawał serca w 1964 roku, w wieku zaledwie 56 lat.

Zastanawiasz się, jak brzmią opowiadania o przygodach Jamesa Bonda w oryginale? Zapisz się na angielski – Warszawa to miejsce, w którym bez problemu dołączysz do kursu językowego.

Komandor porucznik James Bond, agent 007 – opis postaci

Jamesa Bonda można scharakteryzować jako wzór brytyjskiego playboya-dżentelmena. Jest przystojny, inteligentny i wszechstronnie wykształcony. Ma nienaganne maniery, doskonale się ubiera, jeździ drogimi samochodami oraz uwielbia martini z wódką. Zawsze towarzyszą mu piękne kobiety, ale jest kawalerem (był żonaty tylko raz). Fleming, tworząc postać agenta 007, inspirował się rzeczywistym szpiegiem, Serbem Dušanem Popovem – podwójnym agentem brytyjskim i niemieckim, który podobno również był kobieciarzem.

Komandor porucznik James Bond (agent 007) urodził się w Szkocji, w posiadłości Skyfall. Jego rodzicami byli Szkot Andrew Bond oraz Szwajcarka Monique Delacroix. Zawodowo James jest żołnierzem wywiadu w MI6. Podwójne zero w jego kryptonimie oznacza, że posiada licencję na zabijanie. Jest szczególnie atrakcyjny, wszechstronnie wykształcony, niezwykle inteligentny, zabawny i elegancki. Jego wiek jest bliżej nieokreślony, ale jest silnym, dojrzałym mężczyzną o doskonałej kondycji. W fikcyjnej biografii, napisanej przez Johna Pearsona, data urodzenia Bonda została ustalona na 11 listopada 1920, ale żadna książka tego nie potwierdza.

Przy okazji premiery 21. części filmowego cyklu o Bondzie (Casino Royale, 2006) stworzono nową, oficjalną biografię. Opiera się ona na faktach opisanych w książkach, ale wprowadzono też sporo modyfikacji. Datę urodzenia ustalono na 13 kwietnia 1968 (dzień i miesiąc to nawiązanie do premiery pierwszej książki, zaś rok to data urodzenia aktora Daniela Craiga).

W tej wersji Bond urodził się w Berlinie Zachodnim. Ponieważ jego rodzice zginęli w wypadku, wychowywał się w hrabstwie Kent, pod opieką ciotki. Został wyrzucony z Eton College i uczęszczał do Fettes College. Pobierał też nauki na Uniwersytecie Genewskim. Następnie wstąpił do Royal Navy i uczył się w Britannia Royal Navy College. Pełnił służbę wojskową od 17 do 31 roku życia, wstąpił do Special Boat Service mając 32 lata, a w wieku 38 lat otrzymał status 00. Działał m.in. w Somalii, Iranie, Libii i w Bośni. W międzyczasie biegle opanował języki: francuski, niemiecki i włoski oraz zdobył komunikatywność w greckim, hiszpańskim, chińskim i japońskim.

Wpływ Jamesa Bonda na popkulturę

Książki z Jamesem Bondem, ale przede wszystkim ich liczne ekranizacje, stały się światowymi hitami. Wiele elementów na stałe zapisało się w popkulturze i są rozpoznawalne nawet przez osoby, które nigdy nie miały do czynienia z twórczością Fleminga. Za kultowe uznaje się m.in. charakterystyczną sekwencję początkową filmu (widok sylwetki Bonda, który przechodzi kilka kroków i nagle odwraca się w bok, by strzelić), typowe zwroty („Bond. James Bond.”, „Martini z wódką, wstrząśnięta, nie mieszana”) czy takie motywy jak genialny antagonista, piękna sprytna kochanka itp.

Swego czasu postać Jamesa Bonda stała się nie tylko archetypem idealnego tajnego agenta, ale mężczyzny w ogóle. Doskonale wyglądał, jeździł szybkimi samochodami, posiadał najnowocześniejsze gadżety, a kobiety nie mogły mu się oprzeć. Agent 007 stanowił inspirację dla wielu pokoleń twórców, a motyw był na różne sposoby wykorzystywany. W filmach wielokrotnie lokowano rozmaite produkty znanych marek, m.in. BMW, Sony czy Aston Martin.

Postać Jamesa Bonda cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem po dziś dzień, dlatego stanowi świetny obraz tego, jak z czasem ewoluowała wizja „idealnego mężczyzny”. Nowsze adaptacje wolne są np. od seksistowskich żartów, a sam agent częściej pokazuje bardziej „ludzką”, prawdziwą twarz.

Na podstawie książek o Jamesie Bondzie powstały nie tylko liczne ekranizacje, ale też komiksy, gry komputerowe itp.

Chcesz być w stanie oglądać filmy o Jamesie Bondzie bez lektora i napisów? Zapisz się na angielski – Kraków to jedno z wielu miejsc, w których możesz to zrobić.

Najważniejsze książki i filmy z Jamesem Bondem

Ian Fleming stworzył 12 powieści oraz 2 tomy opowiadań z Jamesem Bondem:

• powieści:

• • Casino Royale (1953),
  • Żyj i pozwól umrzeć (1954),
  • Moonraker (1955),
  • Diamenty są wieczne (1956),
  • Pozdrowienia z Rosji (1957),
  • Doktor No (1958),
  • Goldfinger (1959),
  • Operacja Piorun (1961),
  • Szpieg, który mnie kochał (1962),
  • W tajnej służbie Jej Królewskiej (1963),
  • Żyje się tylko dwa razy (1964),
  • Człowiek ze złotym pistoletem (1965).

• zbiory opowiadań:

• • Tylko dla twoich oczu (1960),
  • Ośmiorniczka (1966).

Na podstawie jego twórczości oraz dzieł jego kontynuatorów powstało 25 filmów. Do najważniejszych ekranizacji zalicza się:

• Doktor No (1962),
• Goldfinger (1964),
• Diamenty są wieczne (1971),
• Żyj i pozwól umrzeć (1973),
• Licencja na zabijanie (1989),
• GoldenEye (1995),
• Casino Royale (2006),
• Nie czas umierać (2021).

Aktorzy wcielający się w rolę Jamesa Bonda

W rolę Jamesa Bonda wcielali się słynni aktorzy, zawsze o brytyjskim pochodzeniu. W oficjalnych ekranizacjach wystąpili:

• Sean Connery: 1962–1967 oraz 1971 (6 filmów),
• George Lazenby: 1969 (1 film),
• Roger Moore: 1973–1985 (7 filmów),
• Timothy Dalton: 1987–1989 (2 filmy),
• Pierce Brosnan: 1995–2002 (4 filmy),
• Daniel Craig: 2006–2021 (5 filmów).

W produkcjach niezależnych w roli Jamesa Bonda pojawili się także:

• Barry Nelson: 1954 (1 film telewizyjny),
• David Niven: 1967 (1 film o charakterze parodii),
• Sean Connery: 1983 (1 film).

Obecnie Daniel Craig pożegnał się z rolą Jamesa Bonda. W ostatnim filmie pokazana jest śmierć agenta, dlatego spekuluje się o przyszłości serii. Możliwe, że twórcy skupią się na przeszłości i młodości 007. Plotkuje się jednak o tym, że numer agenta zostanie przejęty przez inną osobę – być może nawet kobietę. Na razie nie podano żadnych oficjalnych informacji.

Charakterystyczne czołówki filmów z Jamesem Bondem

Już od pierwszej, filmowej części, czyli Doktora No z 1962 roku, obowiązkowym elementem stała się kultowa już sekwencja początkowa – na ekranie pojawia się widok przed otwór lufy pistoletu, w którym widać sylwetkę wolno kroczącego Bonda. Nagle postać odwraca się i strzela, a ekran zalewa czerwień. Forma podlegała drobnym zmianom, ale zamysł pozostał zawsze ten sam.

Po wystrzale następuje sekwencja przedtytułowa, w której agent 007 kończy poprzednią misję, a następnie dowiaduje się, czego będzie dotyczyć kolejna. Zwykle trwa od kilku do kilkunastu minut (od 3 do 15). Następnie pojawia się czołówka, która zawsze stanowi intrygującą, artystyczną wizję. Dominują tu sylwetki kobiet, broń, symbole związane z fabułą filmu itp. W tle słychać zaś główny motyw muzyczny, wykonywany zwykle przez znanego artystę. Element ten jest absolutnie unikatowy, przez co stał się wręcz firmową cechą filmów bondowskich.

Najsłynniejsze piosenki wykorzystane w czołówkach filmów z Jamesem Bondem:

• Goldfinger, kompozytor: John Barry, wykonanie: Shirley Bassey (1964),
• Diamonds Are Forever, kompozytor: John Barry, wykonanie: Shirley Bassey (1971),
• Live And Let Die, kompozytor: George Martin, wykonanie: Paul McCartney (1973),
• Nobody Does It Better, kompozytor: Marvin Hamlisch, wykonanie: Carly Simon (1977),
• GoldenEye, kompozytor: Éric Serra, wykonanie: Tina Turner (1995),
• Tomorrow Never Dies, kompozytor: David Arnold, wykonanie: Sheryl Crow (1997),
• Die Another Day, kompozytor: Mirwais Ahmadzaï, wykonanie: Madonna (2002),
• Casino Royale, kompozytorzy: David Arnold i Chris Cornell, wykonanie: Chris Cornell (2006),
• Skyfall, kompozytor: Thomas Newman, wykonanie: Adele (2012),
• No Time To Die, kompozytor: Hans Zimmer, wykonanie: Billie Eilish (2020).

Co ciekawe, w czołówkach filmów z Bondem, zgodnie z tradycją, przedstawia się w napisach początkowych nazwiska członków ekipy filmowej, którzy zwykle są pomijani, np. księgowego, projektanta napisów czy koordynatora kaskaderów. Zwyczaj ten wprowadzono w latach 80., kiedy przeciwstawiono się ogólnej tendencji, w której osoby wykonujące tego typu zadania wymieniano tylko w napisach końcowych.

Postać Jamesa Bonda jest już ikoną popkultury, która przyczyniła się też do rozpropagowania kultury brytyjskiej na świecie. Interesujesz się jednym albo drugim? Zapisz się na angielski online, by swobodnie zapoznawać się z kolejnymi słynnymi dziełami książkowymi czy filmowymi w oryginale!

Blog