Język angielski ma wiele odmian, które wykształciły się pod wpływem czynników środowiskowych. Najbardziej popularnym jest ten w USA. W innych wariantach różnice przede wszystkim można dostrzec w akcencie i wymowie, ale pojawiają się też nieścisłości na poziomie leksykalnym. Większość zna raczej charakterystyczne cechy np. brytyjskiego czy szkockiego, ale jak sytuacja wygląda w pozostałych przypadkach? W tym tekście po krótce wyjaśniamy, jak mają się do siebie angielski kanadyjski i angielski amerykański!
Angielski amerykański a kanadyjski – czy są jakieś różnice?
Język angielski używany w Kanadzie ma wiele cech wspólnych z amerykańskim, ale można pomiędzy nimi zauważyć sporo wyraźnych różnic. Zdaniem badaczy jest to prawdopodobnie związane z tym, że mają wspólne korzenie z językiem Nowej Anglii, a także z tym, że przez długi czas tereny te były pod wpływem nie tylko Brytyjczyków, ale i Francuzów. Uznaje się również, że duże znaczenie miały trzy ważne wydarzenia historyczne:
- 1763 – traktat paryski kończący wojnę siedmioletnią, co zapoczątkowało rozwój anglojęzycznego osadnictwa we wschodniej części Kanady,
- 1775–1783 – rewolucja amerykańska, podczas której wielu amerykanów wyemigrowało do Kanady,
- XIX wiek – rewolucja przemysłowa w Wielkiej Brytanii, która napędziła falę emigracji.
Kanada sąsiaduje z USA, przez co jej mieszkańcy są podatni na amerykańskie wpływy. Mimo to starają się zachować odrębność oraz pielęgnować swoje tradycje. W pewnym stopniu znajduje to odzwierciedlenie w języku. Zauważalne są także wpływy francuskie (szczególnie w rejonach Quebecku), a także brytyjskie – w mowie, ale też zapisie wielu słów (np. colour zamiast color).
Ogólnie rzecz biorąc, kanadyjskiej odmianie języka angielskiego najbliżej jest do północnoamerykańskiego angielskiego (w szczególności z terenów zachodnich). Najwięcej podobieństw można zauważyć w zakresie gramatyki (morfologia i składnia) oraz fonologii i fonetyki. Różnice są jednak tak dostrzegalne, że w większości przypadków Amerykanin czy Brytyjczyk od razu rozpozna Kanadyjczyka.
Charakterystyka kanadyjskiej odmiany języka angielskiego
Można zauważyć kilka cech charakterystycznych dla kanadyjskiego języka angielskiego. Wśród nich najczęściej wymienia się:
- brzmienie dyftongów /aɪ/ i /ɑʊ/. W takich wyrazach, jak np. house czy light – wymawia się je jak w wyrazach oat i oil;
- typowo kanadyjski question tag – eh? Wypowiada się go z intonacją wznoszącą, by wyrazić zainteresowanie, podkreślić część wypowiedzi, sprawdzić czujność słuchacza itp.
- 10 000 słów, które powstały w Kanadzie i weszły nie tylko do języka, ale też standardu światowego. Są to takie wyrażenia jak np. caribou (renifer), kayak (kajak) czy szereg terminów hokejowych.
Akcent i wymowa w kanadyjskim angielskim
Oczywiście jedną z największych różnic pomiędzy amerykańskim a kanadyjskim angielskim jest akcent. Przede wszystkim można rozpoznać go po charakterystycznym mocnym, a często też i dłuższym wymawianiu głoski „o” – jest to szczególnie zauważalne w takich wyrażeniach, jak np. out czy about.
Intensywność kanadyjskiego akcentu w dużej mierze jest związana z lokalizacją – przy granicy ze Stanami mieszkańcy mówią bardzo podobnie jak w USA, ale w miarę przesuwania się na północ można wyłapać coraz więcej rozbieżności i obcych wpływów, np. francuskich (m.in. inne intonacje). Akcent kanadyjski ma przy tym wiele cech amerykańskich i brytyjskich.
W języku kanadyjskim typowo amerykańskie cechy wymowy to m.in.:
- wymowa /r/ po samogłoskach i w pozycji wygłosowej,
- brak redukcji przy końcówkach -ary i –ory,
- wymowa /t/ przypominająca niego /d/, w takich słowach jak np. Ottawa.
Wśród brytyjskich cech można z kolei wymienić m.in.:
- zaokrągloną wymowę,
- wymowę litery „z” jako /zed/ zamiast /zi:/,
- wymowę anti jako /antɪ/ zamiast /antaɪ/,
- wymowę bath jako /bɑːθ/, a nie /beɪð/,
- brzmienie wyrazów typu tune jak /tʃuː-/ zamiast /tu:-/,
- brzmienie wyrazów typu news jak /nju:z/, a nie /nu:z/.
Co ciekawe, Kanadyjczycy mieszają wiele słów – raz korzystają z amerykańskich, a raz z brytyjskich wariantów. Powszechnie stosuje się np.:
- apartament zamiast flat (mieszkanie – USA),
- bill zamiast check (rachunek – UK),
- cutlery zamiast silverware (sztućce – UK),
- elevator zamiast lift (winda – USA),
- fires zamiast chips (frytki – USA),
- pants zamiast trousers (spodnie – USA),
- tap zamiast faucet (kran – UK).
Ostatecznie Amerykanie nie mają problemów ze zrozumieniem Kanadyjczyków, co czasami może mieć miejsce np. w rozmowie z Brytyjczykiem. Niemniej, dla wielu osób z USA kanadyjski akcent wydaje się być dość zabawny.
Planujesz wyjazd do Kanady i chcesz poduczyć się języka? Zapisz się na kurs, a szybko opanujesz lub przypomnisz sobie podstawy. Wykonaj krótki test poziomujący z angielskiego, by dowiedzieć się, do jakiej grupy powinieneś się zapisać!