Tak zwane phrasal verbs są uznawane za jedno z najtrudniejszych zagadnień w nauce języka angielskiego. Ich istnienie nie opiera się na żadnych zasadach, dlatego trzeba ich po prostu nauczyć się na pamięć. Radzimy, jak najszybciej przyswoić sobie czasowniki frazowe angielski!
Czasowniki frazowe angielski – co to takiego?
Czasowniki frazowe (phrasal verbs) to tzw. czasowniki złożone. Potocznie nazywa się je też „frazalami”. Łączą się z przyimkami i przysłówkami – niektóre nawet z różnymi, co pozwala zmieniać sens całej wypowiedzi. Nie ma jednak żadnej zasady wyjaśniającej te zestawienia. Oznacza to, że phrasal verbs trzeba po prostu znać. Jest ich sporo, ale można je podzielić na kilka grup.
Czasowniki złożone są powszechnie wykorzystywane w języku formalnym i potocznym, dlatego nie da się ich unikać. Jeśli chce się swobodnie posługiwać angielskim oraz konstruować poprawne wypowiedzi, niestety jest się zmuszonym do ich przyswojenia.
Nie ma jednak sensu wpisywać w wyszukiwarkę hasła „czasowniki frazowe angielski”, by pobierać długie alfabetyczne listy. Aby szybko sobie je przyswoić, dobrze jest podzielić je na grupy, np. według przyimka/przysłówka. Następnie warto tworzyć z nimi własne zdania i starać się wykorzystywać je na co dzień. W ten sposób sprawnie można je zapamiętać oraz skutecznie je sobie utrwalić. Zacznijmy jednak od teorii.
1. Rozdzielne czasowniki frazowe angielski
Pierwszą grupę stanowią przykłady czasowników, w których przysłówki i przyimki są rozdzielne – można zmieniać ich miejsce w zdaniu. Zazwyczaj w słownikach czy podręcznikach zapisuje się je w następujący sposób: „to X something Y”. Bardzo dobrym przykładem takiego rozdzielnego czasownika frazowego jest turn something off. Z jego pomogą można stworzyć takie zdanie:
- Turn off the lights ALBO Turn the light off – Wyłącz światła.
Oba warianty jak najbardziej poprawne, a do tego mają identyczne znaczenie.
Inne przykłady transitive phrasal verbs:
- to set something up – zorganizować coś,
- to fill something out – wypełnić coś,
- to turn something on – włączyć coś.
2. Nierozdzielne czasowniki frazowe angielski
Drugą kategorią phrasal verbs są połączenia, które nie mogą zostać rozdzielane. Oznacza to, że nie wolno zmieniać wyjściowej kolejności przysłówka/przyimka oraz czasownika. W słownikach i podręcznikach zapisuje się je klasycznie, w podstawowej formie. Dobrym przykładem takiego czasownika jest get up. W zdaniu wykorzystuje się go, np. w taki sposób:
- I always get up at 6 a.m. – Zawsze wstaję o 6:00 rano.
ALE NIE I always get at 6 a.m. up.
Inne przykłady intransitive phrasal verbs:
- to sit down – usiąść,
- to call on – zaapelować do,
- to ran into – wpaść/natknąć się na coś/kogoś,
- to get over – zapomnieć o czymś/otrząsnąć się.
3. Nieprzechodnie czasowniki frazowe angielski
Trzecią odmianą „frazali” są czasowniki z przysłówkiem/przyimkiem, które nie wymagają dopełnienia. Mogą samodzielnie funkcjonować jako zdanie, ponieważ skutecznie przekazują daną treść. Jednym z takich czasowników jest get, do którego można dodać up, by, in i wiele, wiele innych. Z jego pomocą można stworzyć, np. takie zdania:
- I get up. – Wstałem.
- I barely get by. – Ledwo sobie radzę.
- I tried to get in. – Próbowałem wejść.
W zależności od przysłówka/przyimka zmienia się znaczenie zdania.
Inne przykłady intransitive phrasal verbs:
- to eat + out, in… – jeść na wynos, jeść w (lokalu)…
- to go + on, out, up… – kontynuować, wychodzić, wznosić się…
UWAGA! Czasami można użyć dopełnienia, jeśli stosuje się czasownik w innym znaczeniu. Wtedy staje się przechodni, np.:
- The plane is about to take off ALE Please, take off your jacket – Samolot zaraz ma odlecieć./Proszę, zdejmij kurtkę.
Inne przykłady intransitive phrasal verbs:
- to wake up – obudzić się,
- to break up – zerwać (rozstać się),
- to come over – przyjść (do kogoś/gdzieś).
4. Przechodnie czasowniki frazowe angielski
Czwartą kategorią są phrasal verbs, które składają się z trzech słów – czasownika oraz dwóch przyimków. Połączenia tego typu są nierozdzielne i nie można w nich zmieniać kolejności. Przechodnie czasowniki muszą być dopełnione, dlatego w słownikach dopisuje się do nich słowo something. Ich znaczenie jest zależne od kontekstu. Weźmy na przykład to drop out of:
- John wants to drop out of school. – John chce rzucić szkołę.
Inne przykłady transitive phrasal verbs:
- to fill out something – wypełnić coś, np. ankietę,
- cut down on something – obniżyć/ograniczyć coś,
- check out something – sprawdzić/zobaczyć coś,
- put on something – założyć coś.
Czasowniki frazowe angielski – najpopularniejsze phrasal verbs
Czasowników frazowych w angielskim jest tak wiele, że nigdy nie zostały nawet policzone. Nie trzeba się jednak tym przejmować, ponieważ przeciętni native speakerzy nie znają przecież każdego jednego „frazala”. By ułatwić naukę przygotowaliśmy listę najczęściej wykorzystywanych phrasal verbs z tłumaczeniami:
- put on clothes = put clothes on – zakładać ubranie,
- take off clothes = take clothes off – zdejmować ubranie,
- turn on the light = switch on the light – włączyć światło,
- turn off the light = switch off the light – wyłączyć światło,
- be/go away – wyjechać,
- drive away – odjechać,
- run away – uciec,
- be back – wracać,
- bring back – przywracać, zwrócić, odnieść,
- come back – powracać,
- go back – wracać (do kogoś/czegoś),
- look back on – wspominać,
- fall down – spadać,
- lie down – położyć się,
- sit down – usiąść,
- turn down – odrzucić,
- fall out – pokłócić się,
- find out – odkryć, dowiedzieć się,
- give out – rozdawać,
- run out – skończyć się,
- sort out – rozwiązać, np. problem,
- bring up – wychowywać,
- go up – wzrastać,
- get up – wstawać,
- give up – przestać, poddać się,
- stand up – wstać,
- set up – zakładać, np. firmę,
- take up – wziąć się za coś.
Na samo hasło „czasowniki frazowe angielski” czujesz ścisk w żołądku? Jeśli phrasal verbs lub inne zagadnienia gramatyczne są dla Ciebie szczególnie problematyczne, zapisz się na angielski online. Podnieś swoje kompetencje, byś mógł zawsze w pełni swobodnie posługiwać się tym językiem!