Osoby anglojęzyczne mogą na kilka sposobów wyrazić, np. prośbę, zakaz, nakaz, ofertę, za pomocą modal verbs. W teorii bardzo łatwo się je stosuje, ale trzeba dobrze je znać, by ich ze sobą nie mylić. Omawiamy czasowniki modalne w języku angielskim!
Angielski czasowniki modalne – co to takiego?
Po wpisaniu w wyszukiwarkę hasła „angielski czasowniki modalne” można łatwo znaleźć listę modal verbs, czyli tzw. modali. Są wykorzystywane do opisywania: umiejętności, próśb, zakazów, nakazów, prawdopodobieństwa, rad itp. Większość z nich jest wielofunkcyjna, przez co można łatwo się pomylić.
Stosuje się wobec nich kilka zasad:
- nie dodaje się do nich żadnych końcówek (-s, -ing, -ed);
- kolejny czasownik po nich zawsze ma formę podstawową;
- przeczenia tworzy się przez dodanie not (z wyjątkiem czasownika must);
- pytania tworzy się przez inwersję, czyli wstawienie czasownika modalnego przed podmiotem;
- mogą być używane jedynie w czasie present simple (niektóre w past simple, ale w pozostałych czasach trzeba stosować formę zastępczą, np. be able to).
Rodzaje angielskich czasowników modalnych
W języku angielskim istnieje dziesięć czasowników modalnych:
- can – móc, potrafić -> umiejętność, możliwość, prośba, zakaz (can’t), pozwolenie i oferta;
- could – móc, potrafić (w czasie przeszłym), tryb przypuszczający (mógłbym itd.) -> umiejętność z przeszłości, możliwość, prośba, zakaz (w czasie przeszłym), krytyka, założenie, sugestia;
- may – móc, mieć pozwolenie -> prośba, możliwość, zakaz, pozwolenie, prawdopodobieństwo;
- might – móc (w czasie przeszłym – mógłbym itd.) -> możliwość, prośba, pozwolenie (bardzo formalne), założenie, prawdopodobieństwo;
- must – musieć -> nakaz, założenie, zakaz (w formie przeczącej – mustn’t);
- ought to – powinienem itd. -> powinność, rada, nakaz, krytyka, prawdopodobieństwo, konieczność;
- shall – [brak odpowiednika w języku polskim!] -> oferta, sugestia, pytanie o radę;
- should – powinienem itd. -> rada, prawdopodobieństwo, krytyka;
- will – [brak odpowiednika w języku polskim!] -> prawdopodobieństwo, prośba;
- would – [brak odpowiednika w języku polskim!] -> oferta, rada, prośba;
- need – musieć, potrzebować -> konieczność, brak konieczności.
Zastosowanie czasowników modalnych w angielskim
Jeśli chce się łatwo zapamiętać znaczenie poszczególnych czasowników modalnych w angielskim oraz ich zastosowanie, najlepiej jest podzielić je na kilka kategorii.
1. Obowiązki i potrzeby – must, have to
Must wyraża wewnętrzne przekonanie o konieczności:
- I must clean my room desk. It’s so messy! – Muszę dzisiaj posprzątać moje biurko. Mam taki bałagan!
Narzuconą konieczność wyraża zaś semi-modal have to:
- I have to finish this project soon. I have a deadline by tomorrow! – Muszę niedługo skończyć ten projekt. Mam termin na jutro!
UWAGA! Do have to dodaje się końcówkę -s w trzeciej osobie liczby pojedynczej.
2. Brak potrzeby – needn’t, doesn’t need to, doesn’t have to
Need jest czasownikiem modalnym i leksykalnym. W formie leksykalnej zwykle potrzebuje operatora don’t/doesn’t do tworzenia przeczenia:
- You needn’t help me with this ALBO You don’t need to help me with this. – Nie musisz mi z tym pomagać.
Doesn’t have to ma takie samo znaczenie jak needn’t/doesn’t need to:
- I don’t have to pay you for that. – Nie muszę Ci za to płacić.
Didn’t need to do to wyrażenie wykorzystywane wtedy, gdy ktoś w przeszłości nie musiał wykonać jakiejś czynności (i jej nie wykonał):
- We didn’t need to arrange the meeting. All was clear. – Nie musieliśmy organizować spotkania. Wszystko było jasne.
Needn’t have done z kolei oznacza, że ktoś w przeszłości wykonał jakąś czynność niepotrzebnie:
- You needn’t have sent this e-mail. I’ve already done that. – Niepotrzebnie wysłałeś tego maila. Już to zrobiłem.
3. Zakazy – mustn’t, can’t, may not
Mustn’t jest bardziej formalnym czasownikiem, spotykanym, np. w przepisach czy regulaminach:
- You mustn’t touch any files in the archives. – Nie wolno dotykać żadnych dokumentów w archiwum.
Can’t jest stosowany w razie braku pozwolenia i ma bardziej nieformalny charakter:
- No, you can’t do that. – Nie, nie możesz tego zrobić.
May not wyraża brak pozwolenia w formalnych sytuacjach:
- I’m sorry, you may not leave work early today. – Przykro mi, ale nie możesz dziś wcześniej wyjść z pracy.
Couldn’t jest stosowany przy braku pozwolenia oraz w zakazach w czasie przeszłym:
- We couldn’t enter the director’s office. – Nie mogliśmy wejść do gabinetu dyrektora.
- I couldn’t talk to any clients when I was an apprentice. – Nie wolno mi było rozmawiać z klientami, kiedy byłem praktykantem.
4. Pewność, prawdopodobieństwo i logiczne założenie – must, may, might, can’t, couldn’t
Must może być też wyrazem pewności:
- They must be at office. I can see the lights on. – Oni muszą być w biurze. Widzę włączone światła.
May wyraża zaś prawdopodobieństwo:
- He is not answering. His phone may be on a silent mode. – Nie odbiera. Jego telefon może być wyciszony.
Might również wyraża prawdopodobieństwo, ale w mniejszym stopniu niż may:
- She might call me today if she finds free time. – Ona może dzisiaj do mnie zadzwoni, jeśli znajdzie czas.
Can’t i couldn’t są przydatne wtedy, gdy ma się pewność, że coś jest niemożliwe:
- This invoice can’t be right. – Ta faktura nie może być poprawna.
- He coudn’t do that! – On na pewno by tego nie zrobił!
Z pomocą tych czasowników można też wyrazić prawdopodobieństwo w przeszłości, ale należy użyć po nich czasownika w III formie oraz dodać have.
5. Możliwości i prośby – can, could, may i might
Can wyraża fizyczną możliwość zrobienia czegoś lub umiejętność:
- I can do that, I have some time. – Mogę to zrobić, mam chwilę.
- He can speak Chinese. – On zna chiński.
Could pomaga zaś przekazać, że dawniej posiadało się daną umiejętność:
- He could work extremely fast when she was younger. – On potrafił bardzo szybko pracować kiedy był młodszy.
UWAGA! W przypadku jednorazowej sytuacji z przeszłości, należy zastosować wyrażenie was/were able to, a nie could. W zdaniach przeczących można zastosować dowolny wariant.
Co ciekawe, wszystkie te czasowniki mogą zostać użyte do wyrażenia prośby. Mogą jednak zmienić jej wydźwięk:
- Can I see the manager, please? – Czy mogę rozmawiać z kierownikiem? (nieformalnie)
- Could I see the manager, please? (uprzejmie)
- May I see the manager, please? (formalnie)
- Might I see the manager, please? (bardzo oficjalnie)
6. Dawanie rad, wyrażanie powinności – should i ought to
Should wyraża opinię w sposób mniej formalny:
- You should go to work. – Powinieneś iść do pracy.
Ought to ma zaś bardziej formalny wydźwięk. Czasownik ten jest też używany wtedy, gdy powinność wynika z przyjętych zasad czy praw:
- People ought to tidy their place of work. – Ludzie powinni sprzątać swoje miejsce pracy.
Z pomocą tych czasowników można również skrytykować, że coś zostało/nie zostało zrobione. Wtedy trzeba użyć III formy czasownika oraz dodać have. Do tego mogą też wyrażać przypuszczenia, w odniesieniu do przyszłości i przeszłości.
Już samo hasło „angielski czasowniki modalne” przyprawia Cię o ból głowy? Skorzystaj z pomocy w nauce! Zapisz się na angielski online, by szybko opanować wszystkie zagadnienia gramatyczne.